مهم‌ترین سند هر پروژه بلاکچینی وایت‌پیپر (Whitepaper) نام دارد. تقریباً تمام معامله‌گران بازار رمزارزها از اهمیت ویژه این اسناد آگاه‌اند و پیش از مطالعه دقیق آن‌ها، دست به خریدوفروش نمی‌زنند تا درگیر پروژه‌های اشتباه و بدون آینده نشوند. در این مطلب از بلاگ تترلند، به این پرسش پاسخ می‌دهیم که وایت‌پیپر چیست و چرا مطالعه آن تا این حد اهمیت دارد؟
وایت‌پیپر چیست؟
وایت‌پیپرها یا «اوراق سفید» اسناد جامعی هستند که اطلاعات مهم مربوط به پروژه‌های بلاکچینی و رمزارزی را به مخاطبان پروژه ارائه می‌کنند. این سند نحوه عملکرد هر پروژه را توضیح می‌دهد و برای حل مشکلات پروژه به کمک گروه سازنده می‌آید و نقشه و مسیر راه هر پروژه بلاکچینی را مشخص می‌کند.
درواقع، وایت‌پیپر مانند دفترچه راهنمایی است که خوانندگان خود را از موضوع خاصی آگاه می‌سازد. برای همین توسعه‌دهندگان پروژه‌های بلاکچینی برای پروژه‌شان وایت‌پیپر تألیف می‌کنند تا کاربران درباره پروژه اطلاعات بیشتری کسب کنند و دلایل وجود پروژه را بدانند.
چه چیزهایی در وایت‌پیپر نوشته شده است؟
پروژه‌های رمزارزی محدودیتی در ارائه اطلاعات ندارند؛ اما معمولاً نمای کلی وایت‌پیپر از بخش‌های زیر تشکیل می‌شود:
- اهداف پروژه
- اقتصاد توکن (توکن‌سوزی و استیکینگ توکن‌ها و مکانیسم‌های پاداش‌دهی)
- محصولات
- ویژگی‌ها
- اطلاعات مربوط به گروه سازنده
وایت‌پیپر نمایی کلی از داده‌های ضروری را در قالب آمار و نمودار نشان می‌دهد و ساختار حاکم بر پروژه و افرادی که روی آن کار می‌کنند و برنامه‌های فعلی و آینده (نقشه راه) پروژه را توضیح می‌دهد.
نخستین هدف اوراق سفید صرفاً اطلاع‌رسانی است؛ درنتیجه، وایت‌پیپر لحنی خنثی دارد تا اهداف پروژه را با صراحت و شفافیت به کاربران ارائه دهد. برای مثال، وایت‌پیپر بیتکوین این پروژه را چنین معرفی می‌کند: «نسخه‌ای کاملاً همتا‌به‌‌همتا از پول مجازی که پرداخت‌های آنلاین را بدون نیاز به‌واسطه از طرفی به طرف دیگر ارسال می‌کند.» بنیان‌گذاران اتریوم نیز برای معرفی پروژه در وایت‌پیپر خود چنین نوشته‌اند: «ایجاد پروتکلی جایگزین برای ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز.»
پروژه‌های بلاکچینی پدید می‌آیند تا مشکلی خاص در دنیای واقعی را حل کنند یا جنبه‌های خاصی از زندگی را بهبود ببخشند. وایت‌پیپرها در ابتدای پروژه مشکلات را تشریح و ایده‌های بنیان‌گذاران را برای حل این مشکلات عنوان می‌کنند.
چرا باید وایت‌پیپر پروژه‌های بلاکچینی و رمزارزی را مطالعه کنیم؟
وایت‌پیپر نوشته می‌شود تا خواننده را مجاب کند که پروژه ارزش سرمایه‌گذاری دارد؛ اما سرمایه‌گذاران باید درقبال اهداف و راه‌حل‌هایی که پروژه ارائه می‌کند، بسیار محتاط باشند.
وایت‌پیپر برنامه‌های تجاری هر پروژه را مشخص می‌کند. پروژه‌های بلاکچینی معمولاً قبل از عرضه اولیه رمزارز یا توکن مرتبط با آن‌ها تعریف می‌شوند. بنابراین، نگارش وایت‌پیپر اغلب نقطه آغاز پروژه‌های رمزارزی است که جهت و هدف پروژه را مشخص می‌کند.
دانستن اینکه «آیا پروژه مشکلی واقعی را حل می‌کند یا نه؟» و «آیا راه‌حل ارائه‌شده بنیان‌گذاران راه‌حلی کاربردی است یا نه؟» و «آیا نقشه راه پروژه منطقی باست و آینده روشن آن را تضمین می‌کند یا نه؟» همه‌و‌همه در انجام سرمایه‌گذاری موفق حیاتی هستند.
برای مثال، در سال ۲۰۱۷ عرضه اولیه توکن‌ها در صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز رونق گرفت. هزاران توکن با ایده‌هایی نوآورانه وارد بازار شدند؛ اما نتوانستند به فعالیت خود ادامه دهند. نکته مهم دیگر اینکه اطلاعات مهم هر پروژه با انتشار وایت‌پیپر عمومی می‌شود؛ درنتیجه، سرمایه‌گذاران پایبندی پروژه به اهداف تعریفی در وایت‌پیپر را می‌سنجند تا از سرمایه‌گذاری خود مطمئن شوند.
وایت‌پیپرهای خوب چه ویژگی‌هایی دارند؟
امروزه، وایت‌پیپرها به چهارچوبی برای تصمیم‌گیری درباره سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بلاکچینی تبدیل شده‌اند. مطالعه وایت‌پیپر پروژه‌های بلاکچینی می‌تواند معامله‌گر را از سرمایه‌گذاری‌های نامطمئن آگاه کند یا آینده روشن پروژه‌های خاص را به او نشان دهد. در‌ادامه، به برخی از ویژگی‌های وایت‌پیپر پروژه‌های بلاکچینی خوب اشاره می‌کنیم.
۱. وایت‌پیپر خوب منسجم است و غلط املایی و ویرایشی ندارد
اگر پروژه‌ای برای بنیان‌گذارانش آن‌قدر اهمیت نداشته است تا برای نگارش مهم‌ترین سند خود نویسنده و ویراستار حرفه‌ای استخدام کنند؛ پس شما هم بهتر است پولتان را روی آن سرمایه‌گذاری نکنید؛ زیرا پروژه‌های بی‌اهمیت نمی‌توانند سود شما را چند برابر کنند.
۲. وایت‌پیپر خوب واضح است
همان‌طور‌که گفتیم، مهم‌ترین رسالت وایت‌پیپرها توضیح هدف هر پروژه و راه‌حل‌های نوینی است که بنیان‌گذارانش برای حل مشکلات مرتبط ارائه می‌کنند. بنابراین، اگر وایت‌پیپر پروژه مدنظرتان مبهم و با کلیات بی‌سروته پر شده است، پیشنهاد می‌کنیم که پروژه دیگری را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید.
۳. وایت‌پیپر وعده‌ووعیدهای بزرگ و غیرمنطقی نمی‌دهد
در بازار رمزارزها نیز مانند دیگر بازارها، گاهی شاهد بزرگ‌نمایی و اغراق‌های غیرمنطقی هستیم که اغلب جنبه بازاریابی‌های نادرست و فریبنده دارند. «انقلابی عظیم در بلاکچین» یا «کنار‌زدن بیتکوین» احتمالاً جزو همین ادعاهاست.
۴. وایت‌پیپر خوب جامع نوشته شده است
فرار از توضیح تمام جوانب پروژه یا توضیح ناقص راه‌حل‌ها اغلب نشانه پروژه مشکوکی است که امید چندانی به آینده‌اش نیست. وایت‌پیپر خوب باید صاف‌وپوست‌کنده تمام اطلاعات را برای مخاطبانش در طبق اخلاص بگذارد. همان‌طور‌که از نامش پیداست، وایت‌پیپر باید سفید و بی‌لکه باشد!
۵. وایت‌پیپر خوب باید به‌راحتی دردسترس باشد
اگر باید هزار‌و‌یک سوراخ‌و‌سنبه را بگردید تا بتوانید وایت‌پیپر پروژه را پیدا کنید؛ یعنی احتمالاً بنیان‌گذارانش به دلایلی مایل نیستند که وایت‌پیپر خوانده شود. این‌جاست که باید به اعتبار پروژه شک کنید؛ وگرنه «آن‌که حساب پاک است، از محاسبه‌اش چه باک است؟!»
جمع‌بندی
مطالعه وایت‌پیپر به شما کمک می‌کند تا بتوانید پروژه‌های بلاکچینی و رمزارزی را بهتر بشناسید، درباره سرمایه‌گذاری یا حمایت از آن‌ها آگاهانه‌تر تصمیم بگیرید، قوت‌ها و ضعف‌ها، رقابت، ریسک و قابلیت‌های هریک را ارزیابی کنید و از پروژه‌های مشکوک (احتمالاً کلاه‌برداری) بپرهیزید.
