به مجموعه‌ای از سرمایه‌گذار‌ی‌های مختلف در بازارهای متنوع مانند بازار سهام، کالا، وجه نقد، ارز دیجیتال و اوراق قرضه پرتفوی یا سبد سرمایه‌گذاری گفته می‌شود.
بسیاری از مردم فکر می‌کنند که سهام و اوراق قرضه باید بخش اصلی سبدشان در سرمایه‌گذاری باشد؛ درحالی‌که اصلاً این‌طور نیست و سبد می‌تواند طیف گسترده‌ای از دارایی‌ها را در خود جای دهد؛ دارایی‌هایی مانند سرمایه‌گذار‌ی‌های خصوصی و املاک.
سبدهای سرمایه‌گذاری به دو شیوه مستقیم و غیرمستقیم مدیریت می‌شوند. در شیوه مستقیم، سرمایه‌گذاران خودشان مدیریت سبدها را برعهده می‌گیرند؛ ولی در روش غیرمستقیم مدیریت به دست افراد دیگر خواهد افتاد.
اگر می‌خواهید درباره سبدهای سرمایه‌گذاری اطلاعات بیشتری به‌دست آورید، تا انتهای این مقاله از بلاگ تترلند همراه ما باشید.
سبد سرمایه‌گذاری را بهتر درک کنید
برای توضیح سبد سرمایه‌گذاری مثالی مشهور و کلیشه‌ای وجود دارد که ما نیز ناگزیریم آن را یادآوری کنیم. از قدیمی‌ها این جمله به یادگار مانده است که «تمام تخم‌مرغ‌ها را نباید در یک سبد گذاشت».
این جمله بیانگر مفهوم تمرکززدایی است؛ چراکه متمرکزبودن دارایی‌ها خطر از‌دست‌رفتنشان را بیشتر خواهد کرد. فرض کنید که تمامی دارایی شما فقط در حوزه املاک سرمایه‌گذاری شود. تغییرات این حوزه روی تمامی دارایی شما اثر خواهد گذاشت؛ اما اگر سرمایه شما روی چند بازار پخش می‌شد، فراز‌و‌فرود بازارهای مختلف کمتر بر آن اثر می‌کرد.
عوامل زیادی هستند که در نتیجه سرمایه‌گذاری دخیل خواهند بود. برای نمونه، میزان ریسک، شخصیت مالی، هدفتان از سرمایه‌گذاری و بازه زمانی ازجمله عوامل تأثیرگذار بر نتیجه سرمایه‌گذاری هستند و شما می‌توانید از آن‌ها برای چینش سبد سرمایه‌گذاری خود استفاده کنید.
چگونه سبد سرمایه‌گذاری را مدیریت کنیم؟
سبد سرمایه‌گذاری خود را دایره‌ای تصور کنید که به بخش‌های مختلفی تقسیم شده است. در هر قطعه، یک کلاس سرمایه و دارایی ویژه‌ای قرار می‌گیرد و مجموع آن‌ها کل دارایی شما را تشکیل می‌دهند.
سرمایه‌گذاران سبد را با این هدف ایجاد می‌کنند که سرمایه‌گذاری‌شان ریسکی متناسب با شخصیت مالی‌شان داشته باشد. سبدها برای ورود دارایی‌ها به داخلشان محدودیت خاصی دارند.
همانطورکه گفتیم، بسیاری از مردم فکر می‌کنند که پول و سهام و اوراق قرضه باید بخش اصلی سبدشان باشد؛ درحالی‌که سرمایه‌گذاران حرفه‌ای مجموعه گسترده‌ای از دارایی‌های مختلف را در سبد خود برای سرمایه‌گذاری قرار می‌دهند؛ ازجمله:
- طلا و فلزات گران‌بها
- املاک و مستغلات
- مجموعه‌های هنری و نقاشی‌ها
- ارز دیجیتال و محصولات حوزه بلاکچین
افرادی که با استفاده از سهام کم‌ریسک بیشترِ سبد خود را پر کنند، ممکن است استراتژی آگاهانه و محافظه‌کارانه‌ای داشته باشند.
در سبدهای سرمایه‌گذاری بخش زیادی از سبد (شاید نیمی از آن) به دارایی‌های کم‌ریسک مانند سهام و اوراق قرضه تعلق دارد. ۳۰درصد سبد سرمایه‌گذاری معمولاً در برنامه‌های مالی کوتاه‌مدت نظیر وجه نقد و حساب‌های پس‌انداز و گواهی سپرده سرمایه‌گذاری می‌شود و۲۰درصد باقی‌مانده نیز به دارایی‌های پرریسک تعلق دارد.
تنوع‌بخشی در سرمایه‌گذاری تضمین نمی‌کند که دیگر ضرری را متحمل نخواهید شد؛ اما تا حد زیادی از ضرر شما جلوگیری می‌کند و ریسک را به‌حداقل می‌رساند.
نکته: اعداد و درصدهای گفته‌شده نمونه‌هایی تقریبی هستند و سرمایه‌گذاران می‌توانند بسته به سلیقه خود از چینش‌های متفاوتی استفاده کنند.
چرا برای سرمایه‌گذاری باید سبد داشته باشیم؟
سبدهای سرمایه‌گذاری به شما کمک می‌کنند تا سرمایه‌گذاری متنوعی تجربه کنید. با استفاده از این استراتژی، می‌توانید در چند بازار مختلف وارد شوید و هر‌کدام را به‌طورموازی پیش ببرید.
داشتن سبد در سرمایه‌گذاری به شما کمک می‌کند تا در هر نقطه‌ای استراتژی مالی‌تان را بسنجید و ازطریق معیارهای مختلف متوجه شوید که این استراتژی کارساز بوده است یا خیر.
هرچه زمان بیشتری از سرمایه‌گذاری‌تان بگذرد، اطلاعات بیشتری به‌دست خواهید آورد و درنتیجه، می‌توانید تصمیم بگیرید که کدام دارایی‌ها را باید بفروشید و کدام‌یک را باید به سبدتان اضافه کنید.
چند نوع پرتفوی در بازار داریم؟
«هر سرمایه‌گذار می‌تواند سبد خاص خودش را داشته باشد.» این جمله به‌معنی آن است که به تعداد سرمایه‌گذاران سبد برای چینش وجود دارد.
باتوجهبه اینکه چینش سبد تا حدودی سلیقه‌ای است و به نوع استراتژی شما بستگی خواهد داشت، می‌توان گفت که چند نوع پرتفوی خاص در بازار داریم. در‌ادامه، انواع سبد سرمایه‌گذاری را بررسی خواهیم کرد.
سبد ترکیبی
همانطورکه از نام این سبد سرمایه‌گذاری پیداست، در آن با مجموعه مختلفی از دارایی‌ها روبه‌رو هستیم. ناگفته نماند که در این نوع سبد، نسبت دارایی‌ها تقریباً ثابت است.
این نوع سبدچینی طرفداران زیادی دارد و بسیاری از سرمایه‌گذاران از آن نتیجه گرفته‌اند. بسیاری از تحلیلگران اقتصادی این روش را سودمند می‌دانند؛ چراکه ازلحاظ تاریخی اوراق قرضه و سهام و سایر جایگزین‌ها همبستگی کمتری باهم داشته‌اند.
سبد معامله‌گری
زمانی‌که برای دارایی خود سبد تعیین می‌کنید، یعنی با هدف کسب سود چنین کاری را انجام داده‌اید و انتظار دارید که دارایی‌تان برای شما درآمدزا باشد یا بهمرورزمان قیمتش افزایش پیدا کند.
شما می‌توانید هم‌زمان دو هدف داشته باشید. این موضوع نشان می‌دهد که چطور سبدهای مختلف با اهداف مالی گوناگون بسته می‌شوند. اگر سبد معامله‌گری داشته باشید، این هدف به‌طور کوتاه‌مدت یا بلندمدت در آن مشخص می‌شود.
سبد تدافعی
دارایی‌هایی وجود دارند که در‌برابر رکود مقاومت زیادی از خود نشان می‌دهند. این دارایی‌ها ممکن است سهام یا کالایی مصرفی باشند. دارایی‌های مذکور با ورود به بازار رکود ارزششان از دست نمی‌رود و موقع بازگشت بازار نیز سود مناسبی دارند.
سبد تهاجمی
این سبد درست برخلاف سبد قبلی چیده می‌شود. در این سبک، بیشتر دارایی‌ها پرریسک هستند و درصورت پررونق‌بودن بازار، بازدهی فوق‌العاده‌ای به‌همراه دارند.
این دارایی‌های پرریسک معمولاً در بین مردم ناشناخته هستند و سرمایه‌گذاران ازطریق روش‌های خاصی آن‌ها را کشف می‌کنند. شرکت‌های تازه‌کار معمولاً چنین سهام‌هایی را برای ارائه دارند که ظرفیت‌های نهفته آن‌ها باید کشف شود.
سبد متمرکز بر درآمد
سهام‌هایی که نقداً سود می‌پردازند، منبع اصلی کسب درآمد در سبدهای این نوع هستند. بعضی از سهام‌های این سبد با سبد تدافعی مشترک هستند و در دو استراتژی می‌توانند جای بگیرند. نکته مهم دیگر اینکه در سبد یادشده، سهم‌ها وظیفه دارند که جریان نقدی مثبت ایجاد کنند.
ریسک سبد سرمایه‌گذاری یعنی چه؟
در بازارهای مالی، همیشه احتمال ضرر وجود دارد. شما باید ببینید که چقدر برای از‌دست‌دادن سرمایه‌تان آماده هستید. محافظه‌کارانه رفتارکردن در‌برابر ضرر احتمالی یا بی‌باک‌بودن در مواجهه با آن نشان‌دهنده میزان ریسک‌پذیری شما خواهد بود.
ریسک تا حد زیادی به نوع تخصیص دارایی شما در سبد وابسته خواهد بود. افق زمانی نیز بر میزان ریسک‌پذیربودن شما بسیار تأثیر خواهد گذاشت. معمولاً اینکه افراد در چه بازه زمانی به سود خود نیاز دارند، باعث می‌شود که بیشتر صبر کنند یا برعکس برای رسیدن به سود، دست به ریسک‌های عجیب‌و‌غریب بزنند.
ریسک روی سبدهای سرمایه‌گذاری چه تأثیری خواهد گذاشت؟
مشاوران مالی می‌توانند سبدی عمومی را برای سرمایه‌گذاران آماده کنند؛ اما تحمل ریسک کاملاً به محتوای سبد سرمایه‌گذاری شما مربوط است. برای نمونه، فرض کنید فردی برای چینش سبد به مشاور مالی مراجعه کرده است. مشاور نیز با ارزیابی فرد مدنظر متوجه می‌شود که تحمل ریسک کمی دارد. این عامل به او در چینش سبد کمک شایانی خواهد کرد.
در چنین شرایطی، مشاور سبد سرمایه‌گذاری او را با استفاده از اوراق قرضه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری و دارایی‌های کم‌ریسکی از‌این‌دست پر می‌کند. سهام‌هایی که نقدشوندگی چشمگیری دارند و به شرکت‌های با‌ارزشی متعلق هستند، جزو دارایی‌های کم‌ریسک محسوب خواهند شد و برای چینش سبد این دسته از افراد مناسب هستند.
درمقابل، شخصیت مالی برخی از افراد به‌گونه‌ای است که ریسک‌های سنگین را می‌توانند تحمل کنند. در چنین شرایطی، مشاور مالی سبد آنان را به دارایی‌های پرریسک اختصاص می‌دهد.
برخی از سهام‌ها ذاتاً پریسک هستند و در بازه زمانی کوتاه، ممکن است نوسان‌های بسیاری را تجربه کنند. برخی از دارایی‌ها حتی می‌توانند به‌طورذاتی بسیار پرریسک‌تر از سهام باشند. سرمایه‌گذار باید عوامل استرس‌زا را از سبد حذف کند؛ اما اگر به ریسک تمایل داشته باشد، از دارایی‌های پرریسک برای سبد خود می‌تواند بهره ببرد.
تأثیر مدت‌زمان سرمایه‌گذاری روی پرتفوی
مدت‌زمان سرمایه‌گذاری نیز مانند ریسک عامل بسیار مهمی است. در تشکیل سبد، باید زمان سرمایه‌گذاری را نیز در نظر گرفت. هرچه سبد سرمایه‌گذاری به تاریخ هدفش نزدیک‌تر می‌شود، سرمایه‌گذاران باید محتاطانه‌تر عمل کنند تا سود به‌دست‌آمده از بین نرود. این امر ممکن است شخصیت مالی سرمایه‌گذار را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد.
برای نمونه، فردی را تصور کنید که تا پنج ساعت دیگر قصد دارد شغلش را ترک کند و بازنشستگی بگیرد. چنین فردی حتی اگر دوست داشته باشد که دارایی‌های پرریسک را برای سبدش انتخاب کند، مشاوران مالی به او چنین اجازه‌ای نخواهند داد؛ چراکه باتوجهبه مدت‌زمانی که برای بازدهی سبدش در نظر گرفته است، این کار ریسک بسیار زیادی دارد و ممکن است تا مرز ورشکستگی هم برود.
باتوجهبه بازه زمانی، می‌توان بخشی کمی از سبد را به دارایی‌های پرریسک اختصاص داد و همچنان بخش اعظم را برای دارایی‌های کم‌ریسک نگه داشت. درمقابل، فردی که سبد سرمایه‌گذار‌ی‌اش در بازه بلندمدت بسته می‌شود، راحت‌تر می‌تواند فراز‌و‌فرودهای کوتاه‌مدت بازار را تحمل کند و وارد بازارهای پرریسک شود.
تعادل مجدد پرتفوی به چه موضوعی اشاره می‌کند؟
در بازارهای مالی، اصل مهمی وجود دارد و آن تأثیر زمان روی قیمت‌هاست. زمان از ارزش برخی دارایی‌ها می‌کاهد و به ارزش برخی از دارایی‌ها می‌افزاید. باتوجهبه این اصل، بهمرورزمان درباره تخصیص دارایی‌هایتان باید تجدید‌نظر کنید.
سرمایه‌گذاران به‌طور‌طبیعی عادت دارند که سبد سرمایه‌گذاری‌شان را با دارایی‌هایی پر کنند که بازدهی بهتری دارد. توازن یا تعادل مجدد، یعنی سبدتان را دوباره براساس هدفی قدیمی یا جدید بچینید. این کار به شما کمک می‌کند تا دوباره ریسک خود را برآورد کنید و به میزان ریسک مدنظر برسید.
اصطلاح پرتفوی متنوع یعنی چه؟
متنوع‌سازی سبد مزیت‌های زیادی خواهد داشت و باعث می‌شود که نوسان‌ها کمتر روی دارایی شما تأثیر بگذارند. قراردادن تمام دارایی در یک کلاس سرمایه‌گذاری، ریسک بزرگی برایتان به‌همراه خواهد داشت؛ زیرا برخی از دارایی‌ها ذاتاً امکان سقوط سریع را دارند.
برای نمونه، در بازار ارز دیجیتال می‌توانید در یک ساعت متوجه شوید که ارزی تا حد نزدیک به صفر سقوط کرده است. چنین اتفاقی در بازار سهام به‌ندرت رخ می‌دهد؛ چراکه سهام به‌سرعت سقوط نمی‌کند و شیب ملایمی دارد.
در شرایط خاص، ممکن است تمام سرمایه‌تان در خطر سقوط قرار بگیرد. به‌عنوان مثال، در شرایط جنگی یا بیماری‌های همه‌گیر، کل بازارهای کشور یا حتی تمام جهان در‌معرض خطر قرار خواهند گرفت. متنوع‌سازی در‌حقیقت آماده‌شدن برای اتفاقی غیرمترقبه و پیش‌بینی‌نشده است.
در زندگی عادی نیز، از این تکنیک برای جلوگیری از بحران استفاده می‌کنیم و آن فقط به بازارهای مالی مربوط نیست. متنوع‌سازی کاری نمی‌کند که دیگر ضرر نکنید؛ بلکه کمک می‌کند تا درصورت ضرر، با کمترین زیان مواجه شوید.
برای نمونه، مشاوران مالی به افرادی که علاقه دارند در سبد سرمایه‌گذاری خود سهام داشته باشند، پیشنهاد می‌کنند که بیش از یک سهام بخرند تا با متنوع‌سازی، میزان ضرر احتمالی‌شان در چند سهام تقسیم شود.
آیا می‌توان در سبد سرمایه‌گذاری سبد دیگری ایجاد کرد؟
بله، شما می‌توانید در هر قسمت از سبد دارایی خود، سبد جدیدی ایجاد کنید. به‌عنوان مثال، تصور کنید که بخشی از سبدتان به ارزهای دیجیتال تعلق پیدا کرده است. مسلماً کار غیرمنطقی این است که تمام این بخش را به ارزی مانند بیت کوین اختصاص دهید؛ درحالی‌که می‌توانید آن را به بخش‌های مختلفی تقسیم کنید و ترکیب متنوعی داشته باشید.
با استفاده از این تکنیک، بخشی متمرکز برای ارز دیجیتال در سبد سرمایه‌گذاری خود خواهید داشت. باتوجهبه نوع استراتژی معاملاتی، چنین بخش‌هایی می‌توانند شکل‌های مختلفی به خود بگیرند.
جمع‌بندی
سبد سرمایه‌گذاری مفهومی مهم در بازارهای مالی است و تمام سرمایه‌گذاران باید با آن آشنا باشند. بدون داشتن سبدی دقیق و فکرشده سخت بتوان در بازارهای مالی دوام آورد. افرادی که دارایی‌شان را با استفاده از سبد پخش نمی‌کنند، محکوم به ضرر خواهند بود. برای این کار، می‌توانید از مشاوران مالی خبره کمک بگیرید.
نیازی نیست که حتماً خودتان سبد مالی بچینید؛ چراکه فردی دیگر نیز می‌تواند سبد بهتری براساس نیازهایتان ترتیب دهد. با استفاده از سبد ضررنکردن شما تضمین نمی‌شود؛ بلکه سبد فقط می‌تواند کاری کند که کمترین ضرر را تجربه کنید.
