شاخص ترس و طمع عددی بین ۰ تا ۱۰۰ و معیاری برای نشان‌دادن وضعیت روانی بازار و خرید بیت کوین است.
در این شاخص، ترس بین محدوده ۰ تا ۴۹ قرار دارد و نشاندهنده عرضه اضافی در بازار است و طمع نیز در محدوده ۵۰ تا ۱۰۰ قرار دارد و نشاندهنده بیش‌ارزش‌گذاری و حباب احتمالی در رمزارزهاست.
بررسی میزان ترس یا طمع می‌تواند به یکی از استراتژی‌های روزانه در هنگام تصمیم به ورود به بازار یا خروج از آن تبدیل شود. در‌حقیقت، این معیار از شاخص ترس و طمع CNNMoney که برای تحلیل بازار سهام استفاده می‌شود، برگرفته شده است.
زمانی‌که معامله‌گری خبره می‌خواهد درباره خرید یا فروش رمزارز تصمیم بگیرد، همیشه از اطلاعات کمکی مانند نمودارها و تحلیل‌های بنیادی و وضعیت روانی بازار بهره می‌گیرد.
بااینحال، مطالعه تمامی شاخص‌های موجود راه کارآمدی نیست. با وجود شاخص ترس و طمع که ترکیبی از معیارهای فاندامنتال است، تصویری کلی از وضعیت بازار می‌توان به‌دست آورد. اگرچه نباید به‌تنهایی روی این اندیکاتور تکیه کرد، به تخمین وضعیت بازار رمزارزها می‌تواند کمک کند.
در این مقاله از بلاگ تترلند، شاخص ترس و طمع را بررسی می‌کنیم و درجه‌بندی و نحوه استفاده از آن را شرح می‌دهیم.
شاخص (Index) چیست؟
به‌طور‌سنتی، شاخص تعدادی از نقاط داده را می‌گیرد و آن‌ها را به‌صورت یک مقیاس آماری ترکیب میکند. احتمالاً نام شاخص داو جونز (DJIA) به گوشتان خورده باشد؛ شاخص معروفی که بازار سهام را رصد میکند. داوجونز ترکیبی مبتنی‌بر وزن قیمتی از ۳۰ شرکت بزرگ است که سهام آن در بورس‌های ایالات متحده قرار دارد. سرمایه‌گذاران با خرید سبد DJIA، می‌توانند از سهام این شرکت‌ها سود کسب کنند.
شاخص ترس و طمع نیز مقیاسی وزنی از داده‌های بازار است؛ اما مشابهت این دو شاخص گفته‌شده به همین‌جا ختم می‌شود. شاخص ترس و طمع رمزارزها را نمی‌توان خرید و ابزار مالی هم نیست؛ بلکه تنها معیاری است که به‌عنوان مکمل برای تحلیل به‌کار می‌رود.
اندیکاتور بازار چیست؟
اندیکاتورهای بازار کار تحلیل داده‌ها را برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران آسان‌تر میکند. اندیکاتورها در اَشکال مختلف تحلیل بازار وجود دارند: تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال (تحلیل بنیادی) و تحلیل بار روانی بازار (Sentiment).
اگر تاکنون از تحلیل تکنیکال استفاده کرده‌اید، احتمالاً با تعدادی از این اندیکاتورها آشنا هستید؛ از اندیکاتور ساده میانگین متحرک تا الگوهای نمودار پیشرفته‌ای مانند ابر ایچیکومو. اندیکاتورهای تکنیکال قیمت و حجم معامله و سایر روندهای آماری را بررسی می‌کنند.
درمقابل، تحلیل فاندامنتال رویکرد متفاوتی پیش می‌گیرد. زمانی‌که درباره توکن یا سهامی تحقیق می‌کنید، در‌حقیقت ارزش بنیادی آن را بررسی می‌کنید. برای مثال، تحقیق شما می‌تواند شامل تعداد کاربران و مجموع ارزش بازار باشد که در قالب اندیکاتور درآمده است.
به‌همین‌ترتیب، اندیکاتورهایی داریم که بار روانی بازار را اندازه می‌گیرند و احساسات و افکار سرمایه‌گذارها و تریدرها را نشان می‌دهند. شاخص ترس و طمع، تنها یکی از آن‌هاست. مثال دیگر شامل شاخص گاوی و خرسی یا اخطار نهنگ (WhaleAlert) است که جابه‌جایی‌های بزرگ رمزارز در بازار را رصد میکند. این نوع تحلیل به تحلیل رسانه‌های اجتماعی و جامعه کاربران و نظرات عموم وابستگی بسیاری دارد؛ به‌همین‌دلیل، تحلیل روانی بازار می‌تواند در رمزارزها مفید باشد.
شاخص ترس و طمع چیست؟
CNNMoney در‌اصل این شاخص را برای تحلیل روحیات مسلط بر بازار سهام ایجاد کرد؛ اما در‌ادامه، وب‌سایت Alternative.me نسخه رمزارزی این شاخص را ارائه داد.
شاخص ترس و طمع (Fear and Greed Index) از سبدی از روندها و اندیکاتورهای مختلف استفاده میکند تا بتواند تخمین بزند که احساسات تریدرها از روی طمع است یا ترس. امتیاز ۰ این شاخص نشاندهنده ترس شدید و امتیاز ۱۰۰ نشاندهنده طمع شدید و امتیاز ۵۰ نشاندهنده خنثی‌بودن بازار است.
بازاری که ترس بر آن حاکم است، نشان می‌دهد که قیمت رمزارزها کمتر از حد واقعی ارزشیابی و معامله می‌شود. ترس بیش‌از‌حد در بازار موجب فروش بیش‌از‌حد و وحشت بیشتر می‌شود. ترس الزاماً بدین‌معنی نیست که بازار وارد روند نزولی طولانی‌مدت شده است؛ بلکه می‌تواند بیانگر احساسات کلی کوتاه‌مدت یا میان‌مدت باشد.
در طرف مقابل نیز، طمع قرار دارد. اگر سرمایه‌گذاران طماع باشند، امکان فروش با قیمت بیش‌از‌حد و حباب وجود دارد. برای مثال، شرایطی را فرض کنید که احساس FOMO (ترس جاماندن) باعث شود قیمت‌ها افزایش ناگهانی پیدا کند و قیمت بیت کوین بیشتر از قیمت واقعی‌اش باشد. به‌بیان بهتر، افزایش طمع ممکن است باعث افزایش تقاضا و در‌نتیجه حباب قیمتی شود.
نحوه عملکرد شاخص ترس و طمع
وب‌سایت Alternate.me روزانه رقم جدیدی بین ۰ تا ۱۰۰ را اعلام میکند. این رقم تاکنون تنها برای بیت کوین بیان شده است؛ زیرا سهم بزرگی از بازار ارزهای دیجیتال به این کوین اختصاص دارد و بین احساسات بازار و قیمت بیت کوین هم‌بستگی زیادی دیده می‌شود. در آینده، برنامه‌هایی برای ایجاد شاخص ترس و طمع برای اتر و BNB وجود خواهد داشت.
درجه‌بندی‌های شاخص ترس و طمع
بهطورکلی، این شاخص به درجه‌های زیر تقسیم می‌شود:
- ۰ تا ۲۴: ترس شدید (نارنجی)
- ۲۵ تا ۴۹: ترس (زرد)
- ۵۰ تا ۷۴ : طمع (سبز روشن)
- ۷۵ تا ۱۰۰: طمع شدید
شاخص ترس و طمع از ترکیب وزنی شش عامل مختلف بازار تشکیل شده است که در‌ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
- نوسان (معادل ۲۵درصد شاخص): نوسان قیمت فعلی بیت کوین را با میانگین ۳۰ و ۹۰روزه آن اندازه می‌گیرد. در این‌جا، نوسان نشاندهنده فقدان قطعیت در بازار است.
- حجم یا مومنتوم بازار (معادل ۲۵درصد شاخص): حجم فعلی معامله بیت کوین و حرکت (مومنتوم) بازار با مقدار میانگین ۳۰ و ۹۰روزه آن مقایسه و سپس ترکیب می‌شود. خرید مداوم در حجم زیاد نشاندهنده طمع در بازار است.
- رسانه‌های اجتماعی (معادل ۱۵درصد شاخص): این عامل از تعداد هش‌تگ‌های مرتبط با بیت کوین در توییتر، مخصوصاً نرخ تعامل آن گرفته شده است. معمولاً تعداد ثابت و بسیار زیاد غیرعادی تعامل‌ها نشاندهنده طمع است.
- دامیننس بیت کوین (معادل ۱۰درصد شاخص): این ورودی میزان تسلط بیت کوین بر کل بازار رمزارزها را اندازه می‌گیرد. افزایش دامیننس نشاندهنده سرمایه‌گذاری جدید در این رمزارز و احتمال خروج دارایی از آلت‌کوین‌ها (Altcoin) است.
- ترندهای گوگل (معادل ۱۰درصد شاخص): با بررسی داده‌های جست‌وجو‌شده مرتبط با بیت کوین در Google Trends، می‌توان بینشی درباره احساسات بازار به‌دست آورد. برای مثال، افزایش عبارت جست‌وجو‌شده درباره کلاه‌برداری بیت کوین، می‌تواند نشانه‌ای از ترس در بازار باشد.
- نتایج نظرسنجی (معادل ۱۵درصد شاخص): در‌حال‌حاضر، این ورودی متوقف شده است و به‌کار برده نمی‌شود.
کاربرد شاخص ترس و طمع در ارز دیجیتال
شاخص FGI در رمزارزها می‌تواند ابزاری باارزش برای بررسی تغییرات احساسات بازار باشد. نوسان‌های بزرگ قبل از اینکه کل بازار از روند تبعیت کنند، ممکن است فرصتی مناسب برای ورود به بازار یا خروج از آن را نشان دهند. در‌ادامه، مثالی را بررسی می‌کنیم که در آن سه ماه آخر ارزش بازار رمزارزها درمقابل اعداد ترس و طمع نشان داده شده است.
نقطه‌ای که در آوریل۲۰۲۱ قرار گرفته است، در‌حقیقت کف چرخشی مهم در شاخص از ۷۳ (طمع) به ۲۷ (ترس) است. به‌همین‌ترتیب، نقطه ۲ نیز در ۱۲مارس۲۰۲۱، حاکی از تغییر وضعیت از ۶۸ (طمع) به ۲۶ (ترس) است. اگر این نمودار را با کل ارزش بازار رمزارزها منطبق کنیم، می‌توانیم به اطلاعات مفیدی دست پیدا کنیم.
در نمودار ارز بازار، نقطه ۱ در ۲۶آوریل نشاندهنده ۱.۷۸تریلیون دلار قبل از صعود به قله ۲.۵۳تریلیون‌دلاری در ۱۲می است.
با بررسی دو نمودار متوجه می‌شویم که چرخشی بزرگ از طمع به ترس با کف محلی در نمودار ارزش بازار مصادف شده است. زمانی‌که بازار طمع‌کارتر می‌شود، ارزش بازار کل به حداکثر می‌رسد. در این نقطه، احساسات یک‌باره به‌شدت افت میکند.
شاخص ترس و طمع نشان داده است که می‌تواند در یافتن فرصت‌ها و تخمین نقطه فروش مفید باشد. با استفاده از این شاخص، می‌توان دید که آیا احساساتتان با بازار مخالف است یا هم‌راستا.
آیا می‌توان از شاخص‌ها در تحلیل طولانی‌مدت استفاده کرد؟
اندیکاتورها در بازه‌های زمانی طولانی‌مدت برای تحلیل بازار کاربردی نیستند. برای مثال، در یک دوره بازار گاوی یا خرسی، چندین چرخه ترس و طمع وجود دارد. این تغییرات برای نوسان‌گیرها فرصت کسب سود محسوب می‌شود.
بااینحال، سرمایه‌گذارانی که قصد دارند رمزارزهای خود را طولانی‌مدت نگه دارند، تنها با این شاخص به‌سختی می‌توانند وضعیت آینده قیمت را پیش‌بینی کنند. برای این منظور، باید چندین جنبه بازار را با دید بلندمدت تحلیل کرد.
بهطورکلی، پیشنهاد می‌کنیم که تنها به یک اندیکاتور یا شیوه تحلیل وابسته نباشید و قبل از هر تصمیمی برای سرمایه‌گذاری، به‌اندازه کافی تحقیق کنید.
جمع‌بندی
شاخص ترس و طمع راهی ساده برای بیان تعداد زیادی از معیارهای فاندامنتال و احساسات بازار است. به‌جای بررسی ترندهای گوگل و رسانه‌های اجتماعی و سایر آمار، می‌توان از این شاخص استفاده کرد.
شاخص گفته‌شده در‌حقیقت نشاندهنده ترس یا طمع تریدرها برای خرید بیت کوین است؛ البته بهتر است از این شاخص همراه با سایر اندیکاتورها برای ایجاد دیدگاهی متعادل استفاده کرد.
پرسش‌های متداول
شاخص ترس و طمع چیست؟
این شاخص نشاندهنده احساسات حاکم بر بازار و خریداران بیت کوین است. شاخص ترس و طمع از چندین عامل برای تشخیص ترس طمع تریدرها استفاده میکند.
رابطه شاخص ترس و طمع با قیمت رمزارزها چیست؟
زمانی که این شاخص تغییر شدیدی پیدا میکند، ارزش کل بازار رمزارزها نیز در همان راستا تغییر میکند.
