کارمزد زیاد تراکنش‌ها در شبکه اتریوم مانع از رشد مناسب بلاکچین اتریوم شده است. فناوری آربیتروم یکی از راه‌حل‌های متعدد رفع مشکل ازدحام و کارمزد زیاد در شبکه اتریوم است. تراکنش‌های شبکه اتریوم ازطریق قراردادهای هوشمند پیاده‌سازی و اجرا می‌شوند و باید به مشارکت‌کنندگانی پاداش داده شود که این قراردادهای برنامه‌ریزی‌‌شدنی را روی دستگاه‌هایشان ذخیره می‌کنند.
کارمزد تراکنش‌ها با افزایش تعداد کاربران و افزایش تعداد تراکنش‌هایی که باید شبکه پردازش کند، افزایش می‌یابد. علاوه‌براین، هر ماینر بلاکچین اتریوم باید مراحل اجرای قرارداد را شبیه‌سازی کند که به‌نوبه خود هزینه‌بر است و مقیاس‌پذیری را به‌شدت محدود می‌کند. بلاک چین اتریوم مستلزم افشای عمومی کدها و داده‌های قراردادها است؛ مگر اینکه الزام به پوشش حریم خصوصی وجود داشته باشد که هزینه‌های خاص خودش را دارد.
آربیتروم قصد دارد ازدحام شبکه و کارمزد تراکنش‌ها را با تخلیه هر‌چه‌بیشتر کارها و ذخیره‌سازی داده‌ها از شبکه اصلی اتریوم یا لایه ۱ (L1) کاهش دهد. پروفسور Ed Felten، استاد علوم کامپیوتر و روابط‌عمومی پرینستون، سال ۲۰۱۸ شرکت Offchain Labs، شرکت پیشین آربیتروم را تأسیس کرد. استراتژی ذخیره داده‌های خارج از زنجیره استفاده‌شده شبکه آربیتروم اصطلاحاً راه‌حل مقیاس‌پذیری لایه ۲ (L2) نامیده می‌شود. این راه‌حل روی شبکه پیشروِ اتریوم ایجاد شده است.
در این مقاله از بلاگ تترلند، سعی می‌کنیم به این پرسش‌ها پاسخ دهیم: پل آربیتروم چیست؟ آیا آربیتروم راه‌حلی L2 است؟ روش کار آربیتروم چگونه است؟ نحوه اتصال اتریوم به آربیتروم چگونه است؟ آیا آربیتروم برای اتریوم مفید است؟
روش کار آربیتروم چگونه است؟
آربیتروم مبتنی‌بر طراحی رمزارزی ساده است که در آن طرفین می‌توانند قراردادی هوشمند را به‌صورت VM پیاده‌سازی کنند که قوانین قرارداد را رمزگذاری می‌کند. VMها برنامه‌هایی هستند که روی معماری ماشین مجازی آربیتروم (AVM) اجرا می‌شوند.
طرح VM مجموعه‌ای از مدیران را برای ماشین مجازی تعیین می‌کند. هر مدیر صادقی به‌لطف پروتکل آربیتروم می‌تواند ماشین مجازی را مجبور کند که مطابق کد VM رفتار کند. طرف‌های ذی‌نفع در خروجی VM می‌توانند شخصی مطمئن را انتخاب کنند تا به نیابت از آنان کارها را انجام دهد یا خودشان مستقیماً به‌عنوان مدیر عمل کنند.
لازم نیست هر اعتبارسنج اجرای VMها را جداگانه تکرار کند؛ بلکه می‌تواند هزینه تأیید را با اعتماد به سایر مدیران درباره وضعیت VM به‌شدت کاهش دهد. کافی است تأییدکنندگان فقط هش وضعیت VM و نه کل وضعیت را پیگیری کنند. آربیتروم مدیران را به توافق بر سر کنترل غیرمستقیم عملکرد VM تشویق می‌کند.
تأییدکنندگان هرگونه تغییر وضعیت پذیرفته‌شده همه مدیران را قبول می‌کنند. اگر دو مدیر با وجود تشویق‌های یادشده درباره کاری اختلاف‌نظر داشته باشند که ماشین مجازی باید انجام دهد، تأییدکنندگان می‌توانند از تکنیکی دوبخشی برای کاهش اختلاف و اجرای دستورالعملی واحد استفاده کنند و سپس، مدیر اثبات ساده‌ای برای آن دستورالعمل ارائه خواهد کرد. افزون‌براین، هم VMها و هم طرفین می‌توانند برای یکدیگر پیام و ارز ارسال کنند.
اگر مدیری بحثی را مطرح کند و مدیری دیگر آن بحث را به‌چالش بکشد، پروتکل تصنیف آغاز می‌شود؛ به‌طوری‌که هر دو مدیر باید بخشی از پول را به‌صورت واریز ارز پرداخت کنند. وقتی DApp روی زنجیره آربیتروم اجرا می‌شود، گروه اعتبارسنج انجام فرایند اجماع را می‌توانید خودتان انتخاب کنید.
به‌عبارت‌دیگر، اعتبارسنج فعال روی برنامه‌ای کاربردی برخلاف اتریوم که در آن هر اعتبارسنج می‌تواند تمام برنامه‌های شبکه را پیگیری کند، نمی‌تواند با هیچ برنامه آربیتروم دیگری تعامل کند. این تکنیک موضعی مستلزم ارتباط کمتری بین گره‌هاست و درنتیجه، سرعت پردازش تراکنش‌ها بیشتر می‌شود.
راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه ۲ در اتریوم
معماری موجود بلاکچین اتریوم برای توسعه راه‌حل‌های لایه ۲ در شبکه اتریوم، تنها با هدف کاهش کارمزد تراکنش‌ها و ازدحام شبکه تغییر یافته است. تغییرات مقیاس‌پذیری در لایه ۱، مثل افزایش تعداد تراکنش‌های تأییدشده، می‌توانند عناصر تمرکززدایی و امنیتی بلاکچین اتریوم را مختل کنند.
در همین زمینه، شبکه اصلی اتریوم ۲ به‌زودی معرفی خواهد شد. بااین‌حال، می‌توان در کوتاه‌مدت از راه‌حل‌هایی مثل Optimistic Rollup و رول‌آپ‌های دانش صفر (zk) به‌عنوان راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه ۲ استفاده کرد. آربیتروم یکی از این رول‌آپ‌های تعمیم‌یافته لایه ۲ (Optimistic Rollup) برای بلاکچین اتریوم است.
Optimistic Rollupها کل زنجیره‌های جدید اضافه‌شده را واقعی تلقی می‌کنند؛ مگر اینکه کاربری در مدت یک هفته به آن اعتراض کند. ZK-Rollupها از اثبات‌های رمزنگاری‌شده برای اعتبارسنجی بلوک‌های جدید اضافه‌شده به شبکه استفاده می‌کنند و دیگر به اعتبارسنجی برای اعتماد‌کردن نیازی نیست. هرچند فناوری zk-Rollup قابلیت تبدیل‌شدن به بهترین فناوری لایه ۲ را در آینده دارد، پیچیده‌تر از Optimistic Rollup است و به تحقیق‌و‌توسعه بیشتری نیاز دارد.
حال آربیتروم شامل چه پروژه‌هایی است؟ پروژه‌های مهم آربیتروم عبارت‌اند از: Sushiswap ،Curve ،Abracadabra ،AnySwap و Synapse. صرافی یونی‌سوآپ (Uniswap)، یکی از صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) محبوب شبکه اتریوم، از دارندگان توکن حاکمیتی‌اش نظرسنجی کرد که آیا به انتقال پلتفرم به Arbitrum One تمایلی دارند یا خیر؟
رأی‌دهندگان آربیتروم را به آپتیمیسم ترجیح دادند؛ درحالی‌که یونی‌سوآپ قصد داشت از راه‌حل لایه ۲ آپتیمیسم استفاده کند. بااین‌حال، راه‌اندازی کامل آپتیمیسم به‌تعویق افتاد و رهبری آربیتروم تداوم یافت. به‌هرحال، یونی‌سوآپ با‌توجه‌به نهایی‌نشدن رأی‌گیری حاکمیتی آپتیمیسم را پیاده‌سازی کرد؛ درنتیجه، گنجانده‌شدن آربیتروم در پلتفرم یونی‌سوآپ ممکن است بیشتر طول بکشد.
پل آربیتروم چیست؟
کاربران می‌توانند از پلتفرم Arbitrum Token Bridge برای انتقال توکن‌های ETH و ERC-20 اتریوم به راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه ۲ Arbitrum One استفاده کنند. برای ارسال تراکنش با استفاده از آربیتروم، کافی است آن را به یکی از قراردادهای اینباکس EthBridge ارسال کنید.
درمقابل، قراردادهای اوت‌باکس (Outbox) داده‌های آربیتروم را می‌پذیرند و برای تعامل معکوس به بلاکچین اتریوم اضافه می‌کنند. ازآن‌جاکه تمام ورودی‌ها و خروجی‌های EthBridge به‌صورت عمومی تأیید می‌شوند، اتریوم می‌توانند تمامی فعالیت‌های خارج از زنجیره را شناسایی و تأیید کند.
ممکن است پل‌زدن توکن‌های اتریومتان از L1 به L2 برایتان عجیب باشد؛ ولی برای این منظور کافی است مراحل زیر را دنبال کنید. به‌هرحال، مطمئن شوید که کیف‌پولتان، مثلاً متامسک یا سایر کیف‌پول‌ها، در شبکه اصلی اتریوم، اتریوم کافی برای پل‌زدن دارایی‌ها دارد.
اولین گام برای این منظور، رفتن به wardenswap.finance و اضافه‌کردن شبکه Arbitrum one است. حال برای اتصال دارایی‌های توکن، وارد وب‌سایت bridge.arbitrum.io شوید. مطمئن شوید که کیف‌پولتان به شبکه اصلی اتریوم متصل است و مراحل زیر را برای پل‌زدن توکن‌های ETH خود دنبال کنید.
آیا Arbitrum توکنی اختصاصی دارد؟ Offchain Labs توکن آربیتروم ندارد و انتظار تولیدش را نیز ندارد. این یعنی پلتفرم‌های آربیتروم فاقد توکن بومی هستند. قراردادهای آربیتروم می‌توانند از هر رمزارز مبتنی‌بر اتریوم دلخواهشان استفاده کنند؛ زیرا شرکت Arbitrum نمی‌خواهد توکنی اختصاصی بسازد.
آربیتروم از چه گسی استفاده می‌کند؟
آربیتروم برای پیگیری هزینه اجرا در زنجیره‌ای آربیتروم از ArbGas استفاده می‌کند. هر دستورالعمل VM آربیتروم هزینه‌ای بر‌حسب ArbGas دارد و هزینه هر محاسبه برابر با مجموع هزینه‌های ArbGas دستورالعمل‌های موجود در آن درمقایسهبا محدودیت گس اتریوم است.
به‌عبارت‌دیگر، محدودیت ArbGas سختی برای Arbitrum وجود ندارد و درنتیجه، بسیار ارزان‌تر از هزینه گس ETH است. این کارمزد معمولاً برای جبران هزینه‌های اعتبارسنج‌های زنجیره آربیتروم دریافت می‌شود؛ هرچند مقدار این کارمزد به‌طور‌پیش‌فرض صفر است.
همچنین، AVM برای بررسی اثبات هر دستورالعمل توکن ArbGas دریافت می‌کند؛ بنابراین، باید با تخمین مقدار گس سطح یک موردنیاز EthBridge مطمئن شویم که کارمزد دریافتی EthBridge هرگز از سقف گس L1 تجاوز نمی‌کند. افزون‌براین، تخمین زمان شبیه‌سازی برای توان زنجیره رول‌آپ حیاتی است؛ زیرا می‌توانیم با خیال راحت محدودیت سرعت زنجیره را تعیین کنیم.
ArbGas متفاوت از گس اتریوم است؛ چراکه ArbGas به‌دنبال تخمین زمان شبیه‌سازی در AVM است؛ ولی گس اتریوم کارکرد مشابهی در شبکه اتریوم دارد. برای مثال، دسترسی به فضای ذخیره‌سازی در اتریوم بسیار گران است؛ زیرا حق ذخیره‌سازی در اتریوم به تعهدی بعضاً ابدی برای همه ماینرهای اتریوم منجر می‌شود.
چگونه توکن‌ها را با پروتکل یونی‌سوآپ در آربیتروم مبادله کنیم؟
همان‌طور‌که قبلاً گفتیم، پلتفرم آربیتروم فاقد توکنی بومی است. بااین‌حال، می‌توانید توکن‌هایتان را (مثلاً در پروتکل یونی‌سوآپ) طی مراحل زیر مبادله کنید:
- ابتدا توکن دلخواهتان برای مبادله را انتخاب کنید. شاید توکن مدنظر شما هنوز اضافه نشده باشد؛ ولی تعداد توکن‌های فهرست‌شده با اتصال سایر پروژه‌ها به شبکه بیشتر خواهد شد.
- پس از وارد‌کردن مقدار ورودی یا خروجی دلخواه، قیمت مدنظر را مجدداً بررسی کنید. اگر اولین‌باری است که با استفاده از پروتکل یونی‌سوآپ در Arbitrum توکن معامله می‌کنید، ابتدا باید توکن مدنظر را تأیید کنید (فقط یک بار این کار را انجام خواهید داد).
- قبل از ارسال سفارش، مجدداً قیمت و مسیر و لغزش مدنظرتان را بررسی کنید.
- وقتی آماده شدید، روی دکمه تأیید تبادل کلیک و چند ثانیه صبر کنید تا شبکه آربیتروم تبادلتان را تأیید کند. پس از ارسال سفارشتان، می‌توانید مشخصات تراکنشتان شامل مقدار نهایی توکن و هزینه‌های گس را در arbiscan.io بررسی کنید.
مبادله‌ها در Arbitrum درمقایسهبا اتریوم به‌صورت آنی و با کارمزد تراکنش کمتری انجام می‌شوند؛ بااین‌حال، معامله‌های آربیتروم فقط از استخرهای نقدینگی نسخه سوم یونی‌سوآپ استفاده می‌کنند. این یعنی حتی اگر قیمت بهتری در لایه ۱ موجود باشد، معامله شما با این قیمت بهتر در لایه ۱ انجام نخواهد شد.
نحوه اجرای DApp خودتان در آربیتروم
برای اجرای DApp خودتان در آربیتروم به کامپایلر آربیتروم و EthBridge و اعتبارسنج نیاز دارید. همه این نرم‌افزارها منبع‌باز هستند و ازطریق Github از Offchain Labs در‌دسترس هستند.
ابتدا قراردادهای سالیدیتی خود را با کامپایلر Arbitrum کامپایل کنید؛ درنتیجه، یک AVM ایجاد خواهید کرد. سپس، گروهی از تأییدکننده‌ها را برای پیگیری اجرای VM خود انتخاب کنید و مطمئن شوید انتخابتان درست بوده است.
اعتبارسنج می‌تواند هر کسی باشد و هر سازنده VM باید اعتبارسنج‌های مدنظر خودش را انتخاب کند. همچنین، می‌توانید ناظرانی را برای نظارت بر فعالیت ماشین مجازی‌تان انتخاب کنید؛ هرچند این ناظران همچون تأییدکننده‌ها مسئولیتی درقبال تضمین دقت ندارند.
آربیتروم ضمانت AnyTrust دارد؛ یعنی کارکرد درست ماشین مجازی‌تان را تا وقتی تضمین می‌کند که حتی فقط یکی از تأییدکننده‌ها آنلاین باشد و صادقانه کار کند. هر‌وقت آماده بودید، با EthBridge تماس بگیرید و بخواهید VM شما را روی Arbitrum اجرا کند و اعتباردهنده‌های VM خود را نیز تعیین کنید. حال VM شما در آربیتروم راه‌اندازی شده است.
کاربران DAppهایتان می‌توانند ازطریق مرورگرهایشان از رابط کاربری موجود استفاده کنند. رابط نهایی ازطریق پیام‌رسانی پشت‌صحنه با اعتباردهنده‌هایتان به‌طور‌خودکار با VM در حال اجرا ارتباط برقرار می‌کند. کاربرانتان با واریز وجه به کیف‌پول آربیتروم شما می‌توانند با VMتان تعامل کنند و ETH یا سایر توکن‌های مبتنی‌بر اتریوم را برای VM ارسال کنند.
مقایسه آربیتروم با آپتیمیسم
آربیتروم مشابه آپتیمیسم است؛ زیرا فقط زمانی استفاده می‌شوند که بلوک‌های معیوبی شناسایی شوند و نه در هر تراکنش. هر دو شبکه به پل‌های میان‌زنجیره‌ای مجهز هستند که جریان توکن‌ها بین لایه ۱ و لایه ۲ را ممکن می‌سازند. تراکنش‌ها به‌جای طی تأییدهای متوالی پس از ایجاد بلوک تأیید می‌شوند؛ درنتیجه، تأخیر کاهش می‌یابد و توان عملیاتی شبکه عالی می‌شود.
آینده آربیتروم
پلتفرم‌های لایه 1 اولیه مانند اتریوم و بیت‌کوین بیش از مقیاس‌پذیری به تمرکززدایی و امنیت اهمیت می‌دهند که شاهد این مدعا کارمزد گس زیاد این دو پلتفرم است. بااین‌حال، Arbitrum قصد دارد با پیاده‌سازی Optimistic Rollupهایی که هر سه عنصر یادشده را هم‌زمان برآورده می‌کنند، این مسئله سه‌گانه بلاکچین را حل کند.
ناگفته نماند جامعه اتریوم معتقد است که اجرای zk-Rollup راه‌حل جامع و بلندمدت مطلوبیت سه‌گانه ذکرشده است. آربیتروم، پیشرفته‌ترین پلتفرم L2، امیدوارانه به جذب روندهای فعلی فناوری برای مقیاس‌پذیری و ارتقای پلتفرمش ادامه خواهد داد. شما می‌توانید توکن Arbitrum را ازطريق مبدل تترلند بدون کارمزد و در کمتر از چند دقيقه بخرید.
