سی دیفای ترکیبی کارآمد از دو سازوکار متمرکز و غیرمتمرکز در فضای مالی بلاکچینی است. ایده اولیه این ترکیب را صرافی بایننس و با معرفی زنجیره هوشمند بایننس (Binance Smart Chain) مطرح کرد.
یکی از اهداف این زنجیره پرکردن شکاف بین فضای امور مالی متمرکز و غیرمتمرکز بود تا بستر کشت سود در پروتکل‌های مبتنی‌بر قراردادهای هوشمند همراه با امنیت و نقدینگی بیشتر ایجاد شود.
بر همین اساس از اوایل سال ۲۰۲۱ تاکنون، ارزش قفل‌شده در پروتکل‌های CeDeFi روی زنجیره هوشمند بایننس رشد ۵برابری تجربه کرده است.
در این مطلب از بلاگ تترلند، توضیح می‌دهیم که سی دیفای (CeDeFi) چیست و چگونه عمل می‌کند؛ پس تا پایان با ما همراه باشید.
تعریف تفاوت سیفای (CeFi) و دیفای (DeFi)
امور مالی متمرکز (CeFi) قدیمی‌ترین و موفق‌ترین بخش در فضای ارزهای دیجیتال است. مانند شرکت‌های مالی سنتی، حوزه مالی متمرکز ارزهای دیجیتال نیز از روش‌های مرسوم برای مدیریت کسب‌وکارها و پروتکل‌ها استفاده می‌کند.
در سیفای هر پروژه مالی به‌همراه اکوسیستم و محصولاتش تحت‌کنترل و مدیریت شرکتی متمرکز است که واسطه‌ای قانونی و مطمئن برای مشارکت‌کنندگان به‌شمار می‌رود.
سرویس‌های سیفای از ابزارها و فرایندهای متمرکزی استفاده می‌کنند و از مشتریان می‌خواهند بررسی شناخت مشتری (KYC) انجام دهند. تیم‌های پشتیبانی پلتفرم‌ها در این حوزه اکوسیستم‌های گسترده خود را با زیرساخت‌های سنتی ترکیب می‌کنند تا خدماتی کارآمدتر و کاربرپسندتر در‌اختیار مشتریانشان قرار دهند.
امور مالی متمرکز دربرابر امور مالی غیرمتمرکز
تمرکز امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) روی دسترس‌پذیری امور مالی است. دیفای برای تمرکززدایی بیشتر سطحی از کارایی و راحتی را قربانی می‌کند. امور مالی غیرمتمرکز سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) را جایگزین شرکت‌های واحد، قراردادهای هوشمند را جایگزین فرایندهای متمرکز، کیف‌پول‌های غیرامانی را جایگزین ذخیره‌سازی امانی و تراکنش‌های درون‌زنجیره‌ای را جایگزین انتقالات برون‌زنجیره‌ای می‌کند.
ویژگی پروژه‌های دیفای
پروژه‌های دیفای ترکیب‌پذیر هستند و امکان ادغام چند پروژه برای افزایش ارزش و بهره‌وری وجود دارد. یکی دیگر از تفاوت‌های دیفای و سیفای ثابت‌نبودن کارمزد انجام تراکنش‌هاست.
ماهیت درون‌زنجیره‌ای و غیرمتمرکز دیفای بدین‌معناست که تراکنش‌ها روی بلاک چین انجام می‌شوند. در این صورت، اگر ترافیک شبکه سنگین شود، کاربران مجبورند کارمزد بیشتری برای انجام تراکنش‌هایشان بپردازند.
تعریف سی دیفای (CeDeFi)
همان‌طورکه از نام CeDeFi پیداست، این حوزه ترکیبی نوآورانه از «سیفای» و «دیفای» است. به‌عبارت‌دیگر، امور مالی غیرمتمرکز به‌صورت متمرکزشده تلاش می‌کند تا مزایای صنعت مالی متمرکز را وارد حوزه مالی غیرمتمرکز و دسترس‌ناپذیر کند.
بدین‌ترتیب، امنیت و نقدینگی بیشتر به‌همراه کارمزد ارزان‌تر با خدمات پرطرفداری ازجمله صرافی‌های غیرمتمرکز و کشت سود و پروتکل‌های وام‌دهی ادغام می‌شوند.
پروژه‌های سی دیفای اغلب زیرنظر نهادی واحد یا تعداد محدودی از شرکت‌ها کار می‌کنند؛ بنابراین، پروتکل‌های CeDeFi درمقایسه‌با دیفای کنترل بیشتری بر عملکرد و حاکمیت خود دارند.
بنابراین، کاربران می‌توانند از سرویس‌هایی همچون تجمیع‌کننده نقدینگی، ابزارهای کشت سود، پلتفرم‌های وام‌دهی و گزینه‌های سرمایه‌گذاری مختلف سریع‌تر، ساده‌تر، امن‌تر، دسترس‌پذیرتر و ارزان‌تر بهره ببرند.
عملکرد سی دیفای چگونه است؟
سرویس‌های سیفای با بهره‌گیری از ساختاری متمرکز تلاش می‌کند تا پلتفرم‌هایی کارآمدتر ایجاد کنند. بااین‌حال، پروتکل‌های دیفای این دو ویژگی را اندکی کاهش می‌دهند تا محصولاتی دموکراتیک‌تر و غیرمتمرکز‌تر و دسترس‌پذیرتر ارائه دهند.
امور مالی غیرمتمرکز متمرکزشده ترکیبی از بهترین ویژگی‌های این دو سیستم است؛ بنابراین، CeDeFi مجموعه‌ای از راهکارهای بلاک چینی در‌اختیار کاربر قرار می‌دهد که به‌واسطه آن‌ها امکان برقراری تعاملی مبتنی‌بر زیرساخت‌های سنتی‌تر با پروتکل‌های دیفای وجود دارد. در این صورت، شفافیت بلاک چینی دیفای با ویژگی‌های امنیتی و نظارتی سیفای ادغام می‌شود.
مزایای سی دیفای برای کاربران
کاربران سی دیفای می‌توانند از خدمات کسب درآمد منفعل از پروتکل‌های وام‌دهی و فعالیت‌های مختلف معاملاتی برپایه زیرساخت متمرکز بهره‌مند شوند. علاوه‌بر دسترسی به روش‌های پرداخت سنتی مانند کارت‌های نقدی یا حواله‌های بانکی به‌همراه پشتیبانی‌های معمول از مشتریان، کاربران با پروتکل‌های دیفای نیز می‌توانند تعامل برقرار کنند.
گفتنی است برخی از پلتفرم‌های CeDeFi با پیاده‌سازی لایه‌ای متمرکز روی پروتکل‌های غیرمتمرکز، سازوکارهایی برای کاهش کارمزد‌ها و افزایش نقدینگی بازار ارائه می‌دهند.
اهمیت تأمین امنیت سی‌دیفای هنگامی برجسته‌تر می‌شود که یادآوری کنیم به‌گزارش پلتفرم «چین‌آنالیسیس»، تنها در سال ۲۰۲۱ بیش از ۲.۲میلیارد دلار ارزش از پروژه‌های دیفای به‌سرقت رفت و رویدادهای غیرمنتظره‌ای همچون ورشکستگی مالی پروتکل وام‌دهی سلسیوس (Celsius) اتفاق افتاد.
ویژگی‌ها، مزایا و معایب سی دیفای
با وجود مزایایی که برای فضای CeDeFi برشمردیم، برخی از ضعف‌های این حوزه هم درخورتأمل هستند. از‌این‌رو، درادامه تلاش می‌کنیم تا برخی از ویژگی‌های مثبت و منفی سی‌دیفای را فهرست‌وار بیان کنیم. بهترین ویژگی‌های سی دیفای ازاین‌قرارند:
امکان دسترسی به پروژه‌ها و توکن‌های قانون‌گذاری‌شده
با‌توجه‌به حسابرسی پروتکل‌ها و عبور آن‌ها از فیلترهای نظارتی و قانونی پیش از ارائه‌شان بر بستر امور مالی غیرمتمرکز متمرکزشده، نرخ کلاه‌برداری در این فضا کمتر از دیفای ارزیابی می‌شود.
پیاده‌سازی یکپارچه
توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز در سی دیفای می‌توانند به‌سرعت اپلیکیشن‌های خود را پیاده‌سازی کنند و از قابلیت‌های بین‌زنجیره‌ای با کمترین کارمزد بهره‌مند شوند.
دسترسی بیشتر
سرمایه‌گذاران امور مالی غیرمتمرکز متمرکزشده می‌توانند به فرصت‌هایی دسترسی داشته باشند که با انتخاب محصولات و خدمات دستچین‌شده، بازده سالانه بیشتری در‌اختیارشان قرار می‌دهد.
علاوه‌بر‌این، سازگاری زنجیره هوشمند بایننس با ماشین مجازی اتریوم نیز سبب شده است تا هر فردی که کیف‌پولی سازگار با اتریوم در‌اختیار دارد، بتواند از پروتکل‌های CeDeFi استفاده کند.
انتخاب‌های قانونی‌تر
سی‌دیفای دنیایی از محصولات و زیرساخت‌های مدرن را با چهارچوب‌های نظارتی سنتی همچون انطباق با قوانین شناخت مشتری (KYC) و مبارزه با پول‌شویی (AML) در‌اختیار کاربران محافظه‌کارتر قرار می‌دهد.
تراکنش ارزان‌تر و سریع‌تر
بسیاری از کاربران فعلی پلتفرم‌های سی دیفای کارمزد تقریباً ناچیز تراکنش‌ها را به‌عنوان یکی از مزایای این حوزه برشمرده‌اند. ماهیت نسبتاً متمرکز امور مالی غیرمتمرکز متمرکزشده نیز باعث می‌شود تراکنش‌ها مدت‌زمان زیادی منتظر اعتبارسنجی باقی نمانند.
مقیاس‌پذیری بیشتر
سی دیفای راه‌حلی قدرتمند و مقیاس‌پذیر برای ارائه ایمن و شفاف و کنترل‌شده محصولات دیفای است.
استقبال از تازه‌واردها
سی دیفای با ارائه فرصت‌های تجاری بررسی‌شده و فیلترشده به کاربران تازه‌واردتر اجازه می‌دهد تا با ریسک کمتر و اطمینان بیشتر بخت خود را در دنیای دیفای بیازمایند.
نقدینگی بیشتر
لایه متمرکز CeDeFi می‌تواند با اعطای کمک‌هزینه‌های مالی و مدیریت منابع اقتصادی، به پروتکل‌ها کمک کند تا کاربر و نقدینگی بیشتری جذب کنند. جذب نقدینگی بیشتر به‌منزله افزایش سود هم برای پلتفرم و هم برای مجموعه کاربران است.
امکان تأمین سرمایه و جذب پایگاه کاربری بیشتر
امکان جذب منابع و مدیریت مالی از نهاد متمرکزی همچون بایننس و کاربرانش به‌همراه بهره‌مندی از پایگاه کاربری بسیار گسترده زنجیره هوشمند بایننس را به بستری ایدئال برای سازندگان قراردادهای هوشمند تبدیل کرده است. در‌این‌بین، امکان فهرست‌شدن توکن بومی پروتکل روی صرافی بایننس نیز می‌تواند برای جذب کاربر تبلیغ بزرگی محسوب شود.
مزایا و معایب سی دیفای
با وجود تمام ویژگی‌های مهمی که نام بردیم، سی دیفای نیز مانند هر صنعت مالی نوپای دیگری دچار مشکلاتی است که باید رفع شوند. درادامه، به تعدادی از این مشکلات نیز اشاره می‌کنیم:
کاهش تمرکززدایی
بزرگ‌ترین مزیت دیفای تمرکززدایی است که در سی‌دیفای تا حدی در ازای امنیت بیشتر و مدیریت همه‌جانبه کم‌رنگ‌تر می‌شود. ازآن‌جاکه پروتکل‌های سی دیفای عموماً زیرنظر شرکت‌های متمرکز هستند، کاربران CeDeFi هم اغلب باید دارایی‌های خود را به کیف‌پول‌های امانی واریز کنند که این امر کنترل آن‌ها را بر دارایی‌هایشان کاهش می‌دهد.
آسیب‌پذیری
مسائلی ازجمله آسیب‌پذیری‌های قراردادهای هوشمند و کلاه‌برداری‌های مربوط به پروتکل‌های دیفای در فضای سی دیفای هم تا حدی گریبان‌گیر شرکت‌های ارائه‌دهنده می‌شود. ناگفته نماند از احتمال حملات سایبری و هک‌شدن شرکت‌های پشتیبان این پروتکل‌ها هم نباید غافل شویم.
مفهومی نوپا
پروتکل‌های سی دیفای هنوز در مراحل اولیه توسعه به‌سر می‌برند و به‌طورکلی با تازگی‌ها و پیچیدگی‌هایی همراه هستند که می‌توانند برای کاربران تازه‌وارد مسئله‌ساز شوند. توسعه رابط‌های کاربری ساده‌تر می‌تواند به بهبود این معضل کمک کند.
اتکا به اتریوم
همان‌طورکه اشاره کردیم، سازگاری با ماشین مجازی اتریوم یکی از مزایای سی دیفای به‌شمار می‌رود؛ اما هنوز اغلب پروتکل‌های CeDeFi روی بلاک چین اتریوم شکل می‌گیرند و به بلاک چینی غیرمتمرکز وابسته هستند. گفتنی است با مهاجرت روبه‌رشد توسعه‌دهندگان به بلاک چین‌های دیگر، این مسئله هم می‌تواند به‌تدریج رفع شود.
نوسان‌های زیاد
ماهیت تازه‌نفس فضای سی دیفای باعث افزایش نوسان‌ها در این حوزه می‌شود. نوسان‌های زیاد و نبودِ ثبات لازم در پروتکل‌های امور مالی غیرمتمرکز متمرکزشده می‌تواند باعث ناآمادگی آن‌ها برای پذیرش گسترده شود.
جمع‌بندی
صنعت بلاک چین و ارزهای دیجیتال نوآوری‌های بی‌سابقه‌‌ای در اقتصاد و امور مالی به‌ارمغان آورده‌اند. بااین‌همه، این صنعت درزمینه امنیت و کنترل و شفافیت همواره با مشکلات متعددی روبه‌رو بوده است. از‌این‌رو، به‌نظر می‌رسد مؤسسه‌های سنتی مالی و سرمایه‌گذاران محافظه‌کارتر تا پذیرش گسترده اکوسیستم‌های ارز دیجیتال راه زیادی باید طی کنند.
اکوسیستم سی دیفای برای ازمیان‌برداشتن این مشکل وارد میدان شده است تا مسیر پذیرش اقتصاد بلاک چینی را هموارتر کند. امور مالی غیرمتمرکز متمرکزشده با ارائه محصولات دیفای در قالبی قانونی و ایمن، می‌تواند اشتیاق طیف گسترده‌ای از کاربران را به این حوزه افزایش دهد.
